Świadectwa
Określenie „świadectwo” jest używane przez przyjaciół na opisanie doświadczenia żywej prawdy w ludzkim sercu, tak jak ona wyrażana jest w codziennym życiu. Nie jest ono pustym słowem, ale sposobem życia opartym na uświadomieniu sobie, że w każdym człowieku jest „to, co z Boga”, że wszystkie istoty ludzkie są równe i że wszystko, co żyje, jest ze sobą powiązane. Ma ono charakter pozytywny, ale może prowadzić do działania, które sprzeciwia się pewnym praktykom na ogół akceptowanym w danym momencie przez społeczeństwo. Świadectwa odzwierciedlają wspólne przekonania Religijnego Towarzystwa Przyjaciół, jakkolwiek każdy indywidualny przyjaciel może interpretować je inaczej, zgodnie z jego / z jej własnym światłem. Świadectwa nie są dodatkami, ale głównymi owocami rosnącymi na drzewie wiary. Podstawowymi kwakierskimi świadectwami są: prawda, równość, pokój, prostota i wspólnota.
Prawda
Prawda jest złożonym pojęciem. Czasem słowo to jest używane na określenie Boga, czasem na określenie przekonania, które rodzi się podczas modlitwy, czasem na określenie drogi życia. To właśnie posłuszeństwo Prawdzie, tak jak przyjaciele ją rozumieli, było tym, co popychało ich do działania uważanego czasem przez innych za dziwne albo nawet prowokacyjne. Dla pierwszych przyjaciół świadczenie o Prawdzie obejmowało zwłaszcza kontynuowanie publicznych spotkań religijnych, bez względu na konsekwencje. Obejmowało ono także nauczanie, za które wielu przyjaciół trafiało do więzienia. Troska o prawdomówność od samego początku powodowała, że przyjaciele odmawiali składania przysiąg. Przysięga według nich była oznaką tego, że istnieją dwa odrębne poziomy prawdomówności, a wierzyli oni, że powinno się mówić prawdę w każdych okolicznościach. […]
Równość
Jeżeli Bóg jest bezpośrednio dostępny wszystkim ludziom, bez względu na ich wiek, płeć, rasę, narodowość, pozycję ekonomiczną, społeczną lub wykształcenie, jeżeli każda osoba jest równa wobec miłości Boga i ma równy potencjał, aby być drogą dla objawienia się Bożej prawdy – to oznacza, że wszyscy ludzie mają taką samą wartość. W każdej istocie ludzkiej jest to Ziarno, Światło – „to, co z Boga w każdym”. Dla przyjaciół to spostrzeżenie oznaczało od samego początku równość płci i ras. W Anglii i angielskich koloniach musiało to oznaczać koniec przywilejów opartych na przynależności do wyższej klasy społecznej. W Japonii i Kenii, gdzie istniejąca kultura uczyniła kobiety czymś tylko nieco więcej niż „gospodarską własnością”, świadectwo równości skutkowało zakładaniem kwakierskich szkół dla dziewcząt. Uformowało ono także podstawę dla późniejszego sprzeciwu wobec niewolnictwa i kary śmierci.
Pokój
Kwakierskie świadectwo pokoju oparte jest na takim samym jak wyżej rozumieniu Boga i człowieka. Jak jedno dziecko Boże może zabijać inne dziecko Boże, dziecko, które potencjalnie mogłoby otworzyć innym drogę do Prawdy, mimo że obecnie może znajduje się w wielkim błędzie? To świadectwo popchnęło przyjaciół do sprzeciwu wobec wszelkich wojen i przygotowań do wojny. W czasach amerykańskiej wojny o niepodległość wielu przyjaciół było wykluczanych ze swoich zgromadzeń w związku z uczestnictwem w akcjach militarnych. W czasach późniejszych w obliczu poboru do wojska przyjaciele przyczynili się do ustanowienia prawa do odmowy służby wojskowej ze względu na przekonania. Niektórzy przyjaciele pracują dzisiaj na rzecz zakończenia poboru nie tylko osób, ale także podatków na cele militarne.
Świadectwo pokoju oznacza także wysiłek, aby ulżyć w cierpieniu ofiarom wojny po wszystkich stronach konfliktu. Oznacza staranie, aby być siłą – lub poszukiwać takiej siły – godzącą skłóconych ludzi i narody. Oznacza stałe poszukiwanie pokojowych metod i sposobów rozwiązywania konfliktów w ramach instytucji prawnych, takich jak międzynarodowe porozumienia i traktaty oraz struktury Unii Europejskiej czy ONZ. Oznacza kontynuację poszukiwań pokoju i sprawiedliwości społecznej poprzez osobiste i grupowe techniki pokojowej mediacji i inicjowanie przemian społecznych. Na przykład Kwakierska Rada do Spraw Europejskich (Quaker Council for European Affairs, QCEA) w Brukseli oraz Kwakierskie Biura przy ONZ (Quaker United Nation Offices, QUNOs) w Genewie i Nowym Jorku promują kwakierski punkt widzenia w samym sercu ośrodków władzy, gdzie są podejmowane decyzje polityczne, ekonomiczne i militarne o ogólnoświatowym zasięgu.
Prostota
Przyjaciele mają świadomość, że świat stawia wiele realnych przeszkód na duchowej drodze do Prawdy, na przykład: pogoń za bogactwem, władzą lub przyjemnością, ekstrawagancję w języku, modzie lub zachowaniu i zbyt wielki nacisk na biznes, nawet w dobrych celach. Prawda jest zwykle odkrywana w cichym, niezakłóconym oczekiwaniu na jej przewodnictwo w ludzkim sercu, w pokornej prostocie ducha, który zdaje sobie sprawę, że to Bóg, nie człowiek, kieruje światem.
Z tego powodu świadectwo prostoty zaleca raczej skupienie naszej uwagi na tym, co jest istotne i wieczne, bez rozpraszania się tym, co ulotne lub trywialne. Prosta i uczciwa mowa jest wyrazem prostoty. Szacunek dla Bożego stworzenia i, co za tym idzie, troska o środowisko i właściwy użytek z zasobów przyrody jest innym, także oczywistym wyrazem tego świadectwa. Rozwój ekonomiczny oparty na ekstrawagancji, marnotrawstwie i sztucznie pobudzanych pragnieniach postrzegamy jako podstawowe pogwałcenie świadectwa prostoty.
Wspólnota
Jako jednakowo kochane dzieci Boga, wszyscy ludzie są braćmi i siostrami, jedną ludzką rodziną, bez względu na różnice naszych osobistych doświadczeń, kultury, wieku czy poglądów. Przyjaciele odkryli, że Światło może oświecać zjednoczoną grupę tak samo jak pojedyncze serce i wiązać grupę razem we wspólnotę wiary, sumienia i doświadczenia. Przyjaciele widzą jako swoje wspólne zadanie budowanie wspólnoty na całym świecie poprzez dostrzeganie i potwierdzanie w każdym człowieku boskiego potencjału, Ziarna, Wewnętrznego Chrystusa, Wewnętrznego Światła. Musimy uczyć odnosić się do siebie wzajemnie, uznając i pielęgnując to, co postrzegamy w innych jako najlepsze – albo, mówiąc słowami założyciela kwakryzmu George’a Foxa – „odpowiadając na to, co z Boga w każdym”. Przyjaciele wierzą, że żyjąc w takiej wspólnocie ducha, ludzie dają świadectwo wszechmocy, współczucia i miłości Boga.
[Fragmenty książki: Hans Weening, Spotkanie w Świetle. Wprowadzenie do wiary i praktyki kwakrów, tłumaczyła Martyna Trzcińska; Wydawnictwo Semper, Warszawa 2016; http://semper.istore.pl/pl/p/Kwakrzy-zestaw/23076190; zdjęcie: Lee Key / Unsplash]